Zapraszamy na kolejną debatę on-line z cyklu
Afryka na Koszykowej pt. "Państwa Afryki wobec BRICS"
30.10.2024 r g. 18.00
W listopadzie 2001 roku ukazał się artykuł Jima O’Neilla pod tytułem „Building Better Economic BRICs”, w którym wskazywał na 4 kraje jako rosnące potęgi gospodarcze pozimnowojennego świata. Skrót BRIC pochodził od pierwszych liter nazw czterech państw – Brazylia, Rosja, Indie i Chiny, które autor określił jako wschodzące mocarstwa. Państwa te w kolejnych dekadach XXI wieku miały mieć szansę osiągnąć status mocarstw wpływających istotnie na światową gospodarkę i politykę. Analizy międzynarodowych instytucji finansowych potwierdzały, że są to tzw. wschodzące mocarstwa, których rola będzie rosła, co równocześnie oznaczało malejące znaczenie państw rozwiniętego Zachodu w globalnym systemie. Przywódcy tych czterech państw podjęli działania na rzecz instytucjonalizacji wzajemnych stosunków i od 2006 roku zaczęto organizować spotkania mające koordynować ich współpracę.
Państwa BRIC zaczęto postrzegać jako reprezentację Globalnego Południa, którego rola i znaczenie w pozimnowojennym świecie rosły. W 2011 roku dotychczasowi członkowie ugrupowania zaprosili do współpracy Republikę Południowej Afryki, dając w ten sposób sygnał państwom afrykańskim o gotowości włączenia do agendy tej instytucji problemów kontynentu – od tego momentu zmieniono także nazwę ugrupowania na BRICS.
Pogłębiające się w następnej dekadzie zjawiska kryzysowe w gospodarce światowej oraz napięcia w relacjach Stanów Zjednoczonych z Chinami (spory handlowe, status Tajwanu) i Rosją (agresja przeciwko Ukrainie, dążenia do odzyskania pozycji mocarstwowej) sprawiły, że część państw zaczęła postrzegać BRICS jako strukturę alternatywną wobec instytucji międzynarodowych, w których państwa Zachodu odgrywały dotychczas dominującą rolę, i jako płaszczyznę konsolidacji interesów państw Południa. Inicjatywy zmierzające w tym kierunku postulowały przebudowę światowego porządku, zwłaszcza w wymiarze ekonomicznym. Czynnikiem ułatwiającym te działania była również inicjatywa rozszerzenia grupy państw BRICS o nowych członków i nadania jej bardziej reprezentatywnego charakteru z punktu widzenia celów geopolitycznych. W wyniku decyzji podjętych na spotkaniu na szczycie BRICS w RPA od 1 stycznia 2024 r. nowymi członkami ugrupowania zostały Egipt, Etiopia, Iran i Zjednoczone Emiraty Arabskie (zaproszono również Arabię Saudyjską, która jednak nie podjęła jeszcze decyzji o członkostwie, oraz Argentynę, która ostatecznie odmówiła przystąpienia). W kolejce do ugrupowania ustawiła się także grupa kolejnych państw, które w swoich celach dążą do zmian w istniejącym układzie sił w skali globalnej.
Afryka dla członków BRICS wydaje się bardzo ważnym kierunkiem aktywności. Utrzymujące się dystanse rozwojowe wobec innych regionów świata w powiązaniu z dysfunkcyjnością wielu reżimów politycznych oraz oskarżeniami wobec Zachodu o politykę neokolonialną tworzą przestrzeń, w którą idee przebudowy światowego ładu międzynarodowego się wpisują. Czy rzeczywiście państwa afrykańskie w obliczu rysujących się napięć w stosunkach międzynarodowych będą przychylne polityce niektórych państw BRICS dążących do przebudowy ich struktury (zwłaszcza Rosja, ale także ChRL)? O tym chcielibyśmy podyskutować w ramach kolejnej debaty z cyklu „Afryka na Koszykowej”
Udział w spotkaniu wezmą:
Dr Michał Lipa, Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu, Uniwersytet Jagielloński
Dr hab. Michał Lubina, Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu, Uniwersytet Jagielloński
Dr hab. prof. UWr Andrzej Polus, Instytut Studiów Międzynarodowych i Bezpieczeństwa, Uniwersytet Wrocławski
Prowadzenie:
Dr hab. Wiesław Lizak, Katedra Studiów Regionalnych i Globalnych, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski
Zapraszamy!