Emocji człowieka często nie da się sprowadzić do prostych słów. Tymczasem umiejętność rozmawiania o tym, co się czuje – niełatwa rzecz, której uczmy się przez całe życie – często pomaga sobie poradzić z tym, co może przytłaczać, lub zrozumieć je przez sam fakt opowiadania. Czytelnik/czytelniczka mogą odnaleźć siebie w postaciach, które próbują uporządkować skomplikowane emocje, a dzięki temu zrozumieć przyczyny i konsekwencje tego, co sami/same czują. Tytuły w zestawieniu poruszają tematykę tego, na co tak trudno czasem znaleźć słowa – rolę emocji w życiu człowieka.
Literatura piękna
Lois Lowry, Dawca, przeł. Piotr Szymczak, Kraków: Galeria Książki, 2014 – w pozornie utopijnej przyszłości, w której ludzie nie odczuwają emocji i nie znają historii, Jonasz zostaje Odbiorcą – jedyną osobą, która może doświadczać i jednych, i drugiej. Jako następca dotychczasowego Odbiorcy dowiaduje się, co to znaczy być człowiekiem, zarówno w pozytywnym, jak i negatywnym sensie. Książka opowiada o tym, jak istotne są uczucia i pamięć o przeszłości w kształtowaniu osobowości. Jonasz z anonimowej części grupy przekształca się w samodzielnie myślącą jednostkę, zdolną do podejmowania własnych decyzji w społeczeństwie totalitarnym, które dąży do całkowitej kontroli wszystkich obywateli i obywatelek.
Berenika Kołomycka, seria Malutki Lisek i Wielki Dzik, Warszawa: Egmont, 2015. Lisek i Dzik z początku podchodzą do siebie z nieufnością, ale szybko stają się przyjaciółmi na dobre i na złe. Razem ruszają w wielką podróż, podczas której pomagają sobie nawzajem radzić z przeciwnościami i lękami oraz wspierają swój rozwój. Seria komiksów porusza tematy trudne, takie jak śmierć czy przynależność do grupy, w sposób pomagający w zaakceptowaniu różnorodności świata i zachodzących w nim zjawisk. Dzik i Lisek nie starają się walczyć z tym, czego nie rozumieją, ale pomagają sobie nawzajem zrozumieć to, co stanowi dla nich barierę lub z początku jest zbyt trudne do przyjęcia.
Jillian Tamaki, Mariko Tamaki, Pewnego lata, tłum. Łukasz Bachalski, Warszawa: Kultura Gniewu, 2018 – Rose jak co roku przyjeżdża z rodzicami na wakacje do Awago. To lato okaże się jednak inne niż wszystkie dotychczasowe; dorastająca dziewczyna stawi czoła zarówno letniemu zadurzeniu, jak i problemom nastoletnich związków oraz kryzysom w świecie dorosłych. Powieść graficzna opowiada o osobie zawieszonej między dzieciństwem i nastoletniością oraz o pytaniach i wyzwaniach, które wiążą się z tym czasem zawieszenia. Historia, opowiedziana subtelnie i z wyczuciem, nie udziela żadnych bezpośrednich odpowiedzi, pobudzając do myślenia.
Shaun Tan, Regulamin na lato, tłum. Jacek Drewnowski, Warszawa: Kultura Gniewu, 2017 – książka jest niezwykle ilustrowanym zbiorem zasad, które pozwalają przetrwać lato w surrealistycznym świecie Shauna Tana. To także opowieść o dynamice trudnych relacji między rodzeństwem w różnym wieku, którymi rządzi wiele niepisanych zasad. Ilustracje w połączeniu z tekstem sugerują to, czego nie da się wyrazić słowami – trudności pojawiające się we wspólnym funkcjonowaniu dwóch osób, z których każda ma inne spojrzenie na świat i często inne potrzeby, połączonych ze sobą więzami rodzinnymi.
Cori Doerrfeld, A królik słuchał, przeł. Zofia Raczek, Warszawa: Wydawnictwo Mamania, 2018 – Taylor jest bardzo dumny ze swojej konstrukcji z klocków, ale kiedy ta się rozpada, chłopcu robi się bardzo smutno. Przychodzi do niego wiele postaci, z których każda stara się coś doradzić, ale żadna nie próbuje go wysłuchać czy zrozumieć. Dopiero królik otwiera się na uczucia Taylora i oferuje mu wsparcie, nie zmuszając do czegokolwiek. Książka w mądry sposób pokazuje, że najlepszą formą pomocy jest wysłuchanie, zrozumienie i pomoc drugiej osobie wtedy, kiedy ona sama będzie na nią gotowa i na jej własnych warunkach, a nie forsowanie własnych pomysłów czy „dobrych rad”.
Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Pracownia Aurory, ilust. Jona Jung, wydawnictwo Bajka, 2019 – Pani Aurora jest rzemieślnikiem posiadającym kwalifikacje do naprawy złamanych serc. Nie tak dawno temu przy ulicy, przy której znajduje się jej pracownia znajdowało się wiele innych małych warsztatów m.in. krawiecka, kaletnicza czy repasacji rajstop. Ale obecnie już nie istnieją. Zostały zastąpione przez siedziby banków, sklepy, restauracje, bo w świecie gdy w chwilę można mieć zupełnie nową rzecz nikt już nie potrzebuje ani nie chce czekać na naprawę starych. Pani Aurora dostrzega zmiany, które zaszły we współczesnym świecie i zamierza zamknąć swoją pracownię, bo nikt już nie dba o swoje serce, mimo, że nie można zastąpić go nowym. W chwili, gdy podejmuje tę decyzję, w drzwiach warsztatu pojawia się szukająca schronienia przed deszczem dziewczynka. Gdy zaczyna zadawać pytania o miejsce, w którym się znalazła, Pani Aurora zaczyna opowiadać o kruchości serc i jedynych sposobach na ich naprawę, a także o konsekwencjach pozostawienia serca bez opieki, aby samo się zagoiło.
Michelle Cuevas, Jak hodować i karmić domową czarną dziurę, wydawnictwo Nasza Księgarnia, 2019 – Stella Rodriguez jest sprytną jedenastolatką zafascynowaną nauką o kosmosie i wszystkim co mogłoby być z nim związane. W pogłębianiu tych zainteresowań wspierał ją tata, który był jednocześnie jej najlepszym przyjacielem – dzielili się ze sobą naukowymi ciekawostkami, opowiadali żarty o kosmosie, obserwowali gwiazdy przez teleskop, wspólnie tworzyli ciekawe projekty takie jak nowe konstelacje ze świecących w ciemności gwiazdek, czy model planety z księżycami, który posłużył Stelli jako przepustka do szkolnego koła naukowego. Pewnego dnia dziewczynka próbuje dostać się do siedziby NASA, niestety bez skutku. Gdy zrezygnowana wraca do domu zaczyna odnosić wrażenie, że ktoś ją obserwuje. Narratorem tekstu jest Stella, dzięki czemu poznajemy dokładnie wszystkie jej myśli, skojarzenia i uczucia, które krążą nieustannie wokół wspomnień związanych ze zmarłym tatą. Bardzo za nim tęskni i chciałaby w końcu przestać być smutna. Gdy wrzuca wszystkie pamiątki do czarnej dziury smutek znika, ale znikają też wszystkie szczęśliwe wspomnienia – wszyscy i wszystko co było związane z ojcem zaczyna się niepokojąco zmieniać, tak, jakby nigdy nie istniał.
Książka zawiera wiele informacji na temat kosmosu, np. Czym jest i jak powstaje czarna dziura, jaka jest prędkość światła, jest tu również nawiązanie do sond Voyager oraz do Carla Sagana - astronoma i pioniera w dziedzinie egzobiologii (nauki badającej życie poza Ziemią).
Sam McBratney, Nawet nie wiesz, jak bardzo cię kocham, ilustr. Anita Jeram, Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 2017 – mały Brązowy Zajączek idzie spać, ale najpierw chwyta Dużego Zająca za uczy i mówi mu, jak bardzo go kocha: rozkłada szeroko łapki, wyciąga je w górę, staje na głowie, skacze wysoko, kocha go „jak stąd do księżyca”. Duży Zając też bardzo kocha Małego Zajączka , a nawet bardziej , bo łapki ma dłuższe, skakać wyżej potrafi, widzi więcej i kocha go „jak stąd do księżyca… i z powrotem”.
Oliver Jeffers, Serce w butelce, Wydawnictwo mam, 2010 – książka o stracie bliskiej osoby. Dziewczynka poznaje cudowności świata. Nie robi tego sama, lecz z bliskim jej człowiekiem. Pewnego dnia fotel tego człowieka staje się pusty. Dziewczynka cierpi, chce chronić serce przed kolejną stratą i umieszcza je w bezpiecznym miejscu – w butelce. Ale wtedy świat wokół dziewczynki traci wiele ze swego uroku. I tak by już zostało, gdyby dziewczynka nie spotkała kogoś małego i ciekawego świata. Serce z butelki wraca na swoje miejsce.
Sylwia Chutnik, Nieśmiałek, ilustr. Jona Jung, „Poczytajki Pomagajki”, wydawnictwo Muza SA, 2014 – książka o nieśmiałości. Nieśmiałek jest cichy, boi się ludzi, nie bawi się z dziećmi w szkole, nie rozmawia z nimi, stoi z boku. Na lekcji nie chce, by pani wywoła go do odpowiedzi, bo odpowiadanie przed całą klasą bardzo go stresuje. Niestety, pani prosi go, żeby przy tablicy rozwiązał zadanie. Nieśmiałek, choć jest najlepszy z matematyki, nie radzi sobie. Wraca na miejsce i rozwiązuje zadanie na kartce. Podczas przerwy nauczycielka znajduje kartkę. Rozumie zachowanie Nieśmiałka. Dopisuje na kartce, że już nigdy nie będzie musiał odpowiadać przed klasą.
Przemysław Wechterowicz, Proszę mnie przytulić, ilustr. Emilia Dziubak, Agencja Edytorska Ezop, 2013 – książka o uczeniu się umiejętności dawania i przyjmowania dobra, o tworzeniu serdecznych relacji z innymi, czasami bardzo różnymi od nas. Mały niedźwiadek wraz z tatą, dużym niedźwiedziem, chodzą po lesie i obdarowują uściskami napotkane zwierzęta – a nawet myśliwego – bo wystarczy mocno kogoś przytulić, by świat stał się piękniejszy. Książka wpisana na Listę Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej.
Roksana Jędrzejewska-Wróbel, O Melanii, Melchiorze i panu Przypadku, ilustr. Paweł Pawlak, wydawnictwo Bajka, 2013 – opowieść o nieśmiałości, radzeniu sobie z nią, o potrzebie bliskości i roli przypadku w życiu. Dwie nieśmiałe świnki mieszkają w jednej kamienicy. Chętnie zaprzyjaźniłyby się, ale są zbyt wstydliwe, by zrobić pierwszy krok. Wprawdzie wysłały sobie kartki na walentynki, ale anonimowe. Pomaga im sąsiad, pan Przypadek. Za jego sprawą w kamienicy gaśnie światło, w ciemności świnki wpadają na siebie i w końcu się zapoznają. I choć dalej się wstydzą, to przynajmniej razem. Książka wpisana na Listę Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej.
Katarzyna Ziemnicka, Hipacy chce się zakochać, ilustr. Marta Kurczewska, Wydawnictwo Literatura, 2013 – historia o poszukiwaniu miłości. Hipacy to samotny kotek, któremu brakuje szczęścia u płci przeciwnej. Wszystkie próby poznania tej jednej jedynej kończą się kłopotami: Hipacy zostaje pomylony z hydraulikiem i tragarzem, wzięty za wandala niszczącego pomnik Prakota, za kłamczucha i oszusta. Jedna z wybranek ma okropne siostry, inne też mają jakieś wady. Po licznych perypetiach w końcu spotyka kotkę swego serca… przez przypadek.
Isabel Abedi, Alberta szuka miłości, ilustr. Andrea Hebrock, Wydawnictwo Dreams, 2012 – książka o tym, jak znaleźć miłość. Mysz Alberta i jej mama wychodzą z norki po długim, zimowym śnie. Nadeszła wiosna i wszystko budzi się do życia, również miłość. Alberta wyrusza na jej poszukiwanie. Spotyka drugą myszkę – Freda, który też szuka miłości. Razem szukają jej i szukają – na drzewie, na łące, nad jeziorem… aż w końcu miłość sama ich znajduje.
Grzegorz Kasdepke, Wielka księga uczuć, ilustr. Marcin Piwowarski, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, 2012 – składanka trzech omówionych osobno tytułów: Tylko bez całowania! Czyli jak sobie radzić z niektórymi emocjami, Kocha, lubi, szanuje, czyli jeszcze o uczuciach, oraz Horror! Czyli skąd się biorą dzieci.
Grzegorz Kasdepke, Drużyna pani Miłki, czyli o szacunku, odwadze i innych wartościach, ilustr. Marcin Piwowarski, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, 2012 – pani Miłka tworzy drużynę piłkarską przedszkolaków. Przygotowania do rozgrywek i mecze ułatwiają małym piłkarzom poznanie takich wartości, jak współczucie, sprawiedliwość, szacunek, wytrwałość, odwaga i uczciwość. Książka wyjaśnia poszczególne wartości oraz zawiera rady dla dzieci i rodziców.
Vilma Costetti, Monica Rinaldini, Kubuś będzie miał braciszka, Wydawnictwo Czarna Owieczka, 2011 – książka o uczuciach starszego rodzeństwa. Kubuś dowiaduje się, że będzie miał braciszka. Bardzo się cieszy i czeka na niego z niecierpliwością: będzie miał się z kim bawić. Gdy okazuje się, że na świat przyjdzie dziewczynka, jest zawiedziony. Jednak, kiedy odwiedza siostrzyczkę w szpitalu, czuje się dumny i szczęśliwy.
Vilma Costetti, Monica Rinaldini, Kubuś ma siostrzyczkę, Wydawnictwo Czarna Owieczka, 2011 – książka o uczuciach starszego rodzeństwa. W domu Kubusia pojawia się mała siostrzyczka. Początkowo chłopczyk jest zadowolony, ale radość szybko mija. Zastępuje ją złość: siostrzyczka śpi albo płacze, a rodzice nie mają dla Kuby czasu. Chłopczyk buntuje się, jest niegrzeczny. Czuje się osamotniony i niechciany. Dzięki cierpliwości i pomocy rodziców powoli oswaja się z nową sytuacją.
Elżbieta Zubrzycka, Chcę mieć przyjaciela. O dziewczynce, która chciała zaprzyjaźnić się z krokodylem, ilustr. Marianna Jagoda-Mioduszewska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2011 – książka o wyborze prawdziwego przyjaciela. Dziewczynka postanawia znaleźć przyjaciela. Rozmyśla nad tym, jaki powinien być, i wybiera misia koalę. Jednak nad rzeką spostrzega samotnego krokodyla „o smutnych oczach”. Dziewczynka proponuje mu przyjaźń, krokodyl zgadza się, ale ich relacje nie należą do najłatwiejszych. Krokodyl nie zachowuje się tak, jak chciałaby dziewczynka. Nie rozumieją się. Dziewczynka opuszcza krokodyla, spotyka misia koalę i zostaje jego przyjaciółką. Książka zawiera informacje dla rodziców, wychowawców i nauczycieli oraz pytania dla dzieci.
Wojciech Widłak, Samotny Jędruś, ilustr. Joanna Rusinek, Wydawnictwo Czerwony Konik, 2011 – książka o szukaniu przyjaciela. Chociaż Samotnemu Jędrusiowi świat się podoba, czuje, że jednak czegoś mu brakuje. Postanawia dowiedzieć się czego. Nie wie tego ani rybka z kałuży, do której wskoczył Jędruś, ani drzewo, na które niechcący wpadł, ani kamień, o który się potknął, ani gołąb, który wpadł na Jędrusia. Do tego, czego Jędrusiowi brakuje, nie prowadzi go gołębie piórko krążące na wietrze. Zmęczony, zniechęcony i trochę zły Jędruś znajduje wreszcie to, czego szukał – Samotną Joasię.
Marcin Brykczyński, Co się kryje w sercu na dnie? Kto przeczyta, ten odgadnie. 25 uczuciowych zagadek, ilustr. Ewa Poklewska-Koziełło, Wydawnictwo Literatura, 2010 – wierszyki uczące rozpoznawać i nazywać emocje: strach, odwagę, smutek, radość, tęsknotę, nadzieję, obojętność, współczucie, żal, pogodę ducha, niechęć, życzliwość, wstyd, pewność siebie, lekceważenie, poczucie winy, zazdrość, wdzięczność, obrzydzenie, zachwyt, nieufność, zaufanie, złość, spokój i miłość.
Grzegorz Kasdepke – Kocha, lubi, szanuje, czyli jeszcze o uczuciach, ilustr. Marcin Piwowarski, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, 2009 – historyjki z życia przedszkolaków, ich opiekunki – pani Miłki, i pajacyka obrazujące różne uczucia: miłość, nienawiść, pogardę, strach, smutek, poczucie winy, szczęście. Książka wyjaśnia poszczególne emocje oraz zawiera rady dla dzieci i rodziców.
Grzegorz Kasdepke, Tylko bez całowania! Czyli jak sobie radzić z niektórymi emocjami, ilustr. Marcin Piwowarski, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, 2008 – historyjki z życia przedszkolaków, ich opiekunki – pani Miłki i pajacyka obrazujące różne uczucia: tęsknotę, wstyd, zazdrość, gniew, wstręt, nudę, poczucie krzywdy i radość. Książka wyjaśnia poszczególne emocje oraz zawiera rady dla dzieci i rodziców.
Roksana Jędrzejewska-Wróbel, O słodkiej królewnie i pięknym księciu, ilustr. Agnieszka Żelewska, wydawnictwo Media Rodzina, 2008 – bajka o miłości, szczęściu, jakie daje, i nudzie, która może jej zagrozić. Była sobie księżniczka Lukrecja, która myślała, że jest brzydka, i był piękny książę, który miał wielkie serce. Spotkali się, pokochali i… przez jakiś czas żyli szczęśliwie. Księżniczka już nie myślała, że jest brzydka, bo przeglądała się nie w lustrze, lecz w oczach księcia. A książę zasadził dla niej mnóstwo sercowych kwiatów. Aż pewnego dnia z wizytą przybyła ciotka nuda – dźwigała walizkę pełną wątpliwości. Księżniczka i książę już nie byli tacy pewni, czy wybrali właściwą osobę. Siedli pod drzewem i myśleli, myśleli… Zakończenia bajki są różne, a można też dopisać własne. Książka wpisana na Listę Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej.
Ted Lobby, Joasia i wilk, ilustr. Monika Pollak, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2008 – książka o strachu i sposobach jego pokonania. Joasię goni zły wilk – pojawia się, gdy tylko dziewczynka zaśnie. Rodzicie postanawiają pomóc córeczce: zachęcają, by opowiedziała o dręczącym ją nocnym koszmarze, a potem wspólnie opracowują plan działania. Za pomocą czarodziejskiej różdżki, magicznego zaklęcia i ulubionej przytulanki Joasia pokonuje wilka. Książka zawiera porady dla rodziców.
Barbara Cain, Chyba jestem nieśmiały, ilustr. Monika Pollak, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2007 – książka o nieśmiałości. Staś jest bardzo nieśmiały, nie odpowiada na pozdrowienia sąsiadów, nie chce z nimi rozmawiać. Chłopczyk zdaje sobie sprawę ze swojej przypadłości i powoli ją pokonuje, ale całkowicie leczy go z niej nagłe zniknięcie ukochanego pieska Wigorka, o którego musi pytać napotkanych ludzi. Książkę kończą porady dla rodziców.
Katharina Grossmann-Hensel, Przepis na miłość, ilustr. Katharina Grossmann-Hensel, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, 2006 – historia o narodzinach miłości, która czyni cuda. Gdy rodzice byli mali, bardzo różnili się od siebie. Mama lubiła kolory i bałagan, a tata szarości i porządek. Gdy dorośli, wciąż tkwili w swoich przyzwyczajeniach, dopóki na rogu ulicy przypadkiem nie wpadli na siebie. Wtedy wszystko się zmieniło. W życiu mamy zapanował porządek, a życie taty nabrało barw.
Rébecca Dautremer, Zakochani, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, 2005 – książka o istocie miłości. Ernest dokucza dziewczynkom, zwłaszcza Sylwii. Mama Sylwii twierdzi, że Ernest jest w niej zakochany. To skłania dzieci do rozmowy o tym, czym jest zakochanie. Każde w inny sposób – często dosłownie – rozumie miłość, jej przejawy, doznania i sytuacje z miłością związane. A na koniec Ernest znów popchnął Sylwię.
Marcin Brykczyński, Lidia Głażewska-Dańko, Jedna chwilka uczuć kilka, czyli z uczuciem o uczuciach, wydawnictwo Jacek Santorski & Co, 2004 – wierszyki opisujące uczucia radości, smutku, miłości, nienawiści, szczęścia, żalu, odwagi, strachu, wstydu, winy, złości, tęsknoty. Książka zawiera puste strony, na których dzieci mogą narysować, w jaki sposób przeżywają opisane uczucia.
Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Królewna, ilustr. Ewa Poklewska-Koziełło, z pomocą Tosi, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2004 – bajka o dziecięcej samotności, zapracowanych rodzicach i o tym, że bogactwo nie daje szczęścia. Na podwórku pojawia się królewna, stoi pod trzepakiem i patrzy na dzieci. Dzieci, z początku niechętne królewnie, podchodzą i tak zaczyna się rozmowa o tym, jak źle być królewną: samotnie jada śniadania, bo rodzice zajęci są rządzeniem królestwem, nie jeździ na wakacje, bo trzeba pilnować skarbca, zabawki jej nie cieszą, bo co to za frajda bawić się samemu albo z damami dworu, które przytakują i zawsze pozwalają wygrywać. Co innego zabawa z dziećmi na podwórku. Królewna bawi się na całego, ale jest trochę dziwna… bo lubi przegrywać, pobrudzić się i pokłócić.
Joanna Jung, Lila i bestia z szafy, ilustr. Joanna Jung, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2004 – książka o pokonaniu lęku. Co noc Lilę straszy wilk, który mieszka w szafie. Lęków dziewczynki nie rozumie ani mama, ani pani w szkole, która twierdzi, że wilk jest wytworem jej wyobraźni. Lila próbuje więc wyobrazić sobie coś miłego, ale wilk porywa wszystkie wymyślone przez nią miłe stworzonka. Tego już za wiele nawet dla strachliwej Lili. Dziewczynka otwiera drzwi szafy i każe wilkowi wynosić się do lasu. A las jest tuż za drzwiami. Lila wędruje nim i dociera do domku, w którym mieszka wilczyca. Wcale nie jest taka straszna, a w dodatku daje Lili żółte okulary, przez które „rzeczy wydają się inne, niż są naprawdę”.
Marcus Irene Wineman, Paul Marcus, Nocne straszydła. Dlaczego dzieci boją się zasypiać, ilustr. Justyna Chudzińska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2002 – książka o pokonaniu lęku. Dawida dręczą nocne straszydła. Chłopczyk stara się ich pozbyć, ale z marnym skutkiem. Rano okazuje się, że Dawid wcale nie jest bojaźliwym, grzecznym chłopcem: jest niemiły dla siostry i mamy. Za karę wraca do swojego pokoju, gdzie czyhają strachy. Tym razem Dawid nie boi się ich, rzuca im złe spojrzenia i ryczy groźniej niż lew. To działa. Dawid czuje się silny i próbuje złymi myślami zmieniać rzeczywistość. Gdy to się nie udaje, jest rozczarowany, ale po chwili pojmuje, że złe myśli przydają się tylko po to, by przepędzić strachy. Książka zawiera porady dla rodziców.
Poradniki
Pernilla Stalfelt, Mała książka o miłości, ilustr. Pernilla Stalfelt, „Bez tabu”, Wydawnictwo Czarna Owca, 2010 – książka o istocie miłości, różnych jej objawach i rodzajach, o jej braku, tęsknocie i zazdrości. O tym, kogo lub co można obdarzyć miłością. O miłosnych zachowaniach, flircie, małżeństwie i jego owocach. Na końcu – przepis na napój miłosny.
J.S. Jackson, Uwaga! Ważna zasada: „Nieśmiałość to nie wada!”, ilustr. R.W. Alley, „Skrzat od dobrych rad”, Edycja Świętego Pawła, 2008 – o tym, czym jest nieśmiałość, o jej powodach i sposobach przezwyciężenia: uśmiechu, właściwym oddechu, rozmowie z samym sobą, zawieraniu przyjaźni, rozmowie z nauczycielem, ignorowaniu zaczepek, znalezieniu „wzoru do naśladowania”, uczestniczeniu w zajęciach dodatkowych w szkole i pomaganiu innym nieśmiałym. Książka zwiera wskazówki dla rodziców i opiekunów.
Ted O’Neal, Kiedy zdarza się coś złego. Poradnik dla dzieci, ilustr. R.W. Alley, „Skrzat od dobrych rad”, Edycja Świętego Pawła, 2006 – o tym, co robić, gdy w życiu dziecka wydarzyło się coś przykrego, o radzeniu sobie z kłopotami. O nieuzasadnionym poczuciu winy i prawie dziecka do wyrażania różnych emocji, również negatywnych. O udzielaniu pomocy, odwadze, umiejętności przebaczania i czynieniu dobra. Książka zwiera wskazówki dla rodziców i opiekunów.
Ted i Jenny O’Neal, Szacunek. Ja na niego zasługuję i innym go okazuję, ilustr. R.W. Alley, „Skrzat od dobrych rad”, Edycja Świętego Pawła, 2004 – o tym, czym jest szacunek, sposobach jego okazywania i oczekiwaniu go od innych. O potrzebie szanowania wszystkich, bez względu na różnice w wyglądzie i zachowaniu. O radzeniu sobie ze złymi emocjami. Książka zwiera wskazówki dla rodziców i opiekunów.