05.10.2018 - XXVIII Sesja Varsavianistyczna „Z przywiązaniem do mego rodzinnego miasta. Władysław Bartoszewski Warszawie” - Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy

5 października 2018 roku odbyła się w Bibliotece XXVIII Sesja Varsavianistyczna

„Z przywiązaniem do mego rodzinnego miasta. Władysław Bartoszewski Warszawie”. Konferencja została poświęcona autorowi 1859 dni Warszawy jako kronikarzowi losów okupacyjnej i powstańczej Warszawy, publicyście, wykładowcy, opozycjoniście, darczyńcy i przyjacielowi naszej Biblioteki. Zebranych gości przywitał Dyrektor Biblioteki dr Michał Strąk, który wyraził nadzieję, że jest to pierwsze z cyklu spotkań poświęconych Władysławowi Bartoszewskiemu oraz odczytał okazjonalny list od Marszałka Województwa Mazowieckiego Adama Struzika. W programie sesji prowadzonej przez Marka Zająca zaplanowano pięć referatów i komunikat.

Jako pierwszy głos zabrał dr Michał Komar, z którym słuchacze odbyli „Uczniowskie wędrówki Władysława Bartoszewskiego” po warszawskich adresach międzywojennej stolicy związanych z latami młodości bohatera sesji.

Marek Zając swoje wystąpienie poświęcił „Konspiracyjnym i powstańczym publikacjom Władysława Bartoszewskiego”, w tym tekstom zamieszczanym na łamach konspiracyjnej prasy Frontu Odrodzenia Polski, „Prawdy” oraz „Prawdy Młodych”, której Bartoszewski był redaktorem, podobnie jak powstańczych „Wiadomości z Miasta i Wiadomości Radiowych”, gdzie ogłaszał obrazki reporterskie, notatki dotyczące sytuacji w mieście. Prelegent przypomniał też mało znany wkład Władysława Bartoszewskiego do konspiracyjnej broszury Oświęcim. Pamiętnik więźnia opracowanej przez Halinę Krahelską. Relacja byłego więźnia Auschwitz o warunkach panujących w obozie stała się jednym ze źródeł, na podstawie których Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej ZWZ przygotowało publikację wydaną w kwietniu 1942 r.

Dr Władysław Teofil Bartoszewski omówił „Warszawskie judaica w twórczości Władysława Bartoszewskiego”, w tym m.in. takie wydawnictwa, jak Ten jest z ojczyzny mojej, O Żegocie. Relacja poufna sprzed pół wieku czy Polacy – Żydzi – Okupacja, ostatnią książkę autora, która ukazała się już po jego śmierci. Pierwszą publikacją z tego zakresu był opracowany przez Bartoszewskiego tekst Warszawa w ogniu. Relacja działacza żydowskiego Komitetu Narodowego (19-24 kwietnia 1943) zamieszczony w konspiracyjnej „Prawdzie” (maj/czerwiec 1943).

Dorobek historiograficzny Bartoszewskiego dotyczący zbrodni okupanta niemieckiego w Warszawie przedstawił dr hab. Andrzej Krzysztof Kunert w wystąpieniu „Władysław Bartoszewski – kronikarz warszawskiego pierścienia śmierci".

Prof. Andrzej Friszke w referacie „Między legalnością a szarą strefą 1976-1982” mówił o aktywności „legalnej" Władysława Bartoszewskiego w omawianym okresie – wykładowcy historii na KUL i publicyście „Tygodnika Powszechnego”, przybliżył też jego działalność opozycyjną, współpracę z Radiem Wolna Europa, angażowanie się w tworzenie niezależnego ruchu naukowego i oświatowego, takiego jak Towarzystwo Kursów Naukowych, a także związki z Polskim Porozumieniem Niepodległościowym.

Joanna Jaszek-Bielecka i Grażyna Małgorzata Lewandowska przedstawiły Władysława Bartoszewskiego jako „Darczyńcę i przyjaciela Biblioteki”, który przez ponad pół wieku przekazywał książnicy w darze nie tylko własne publikacje, ale i swoje cenne zbiory, a zwłaszcza gromadzone przez lata materiały i wydawnictwa dotyczące Powstania Warszawskiego.

„Za wielką hojność darczyńcy i niezawodną przyjaźń okazywaną Bibliotece” została przyznana Władysławowi Bartoszewskiemu w 2007 roku Nagroda im. Kierbedziów. W 2015 roku „w dowód pamięci o wielkim, nieodżałowanym przyjacielu i darczyńcy Biblioteki połączone Czytelnie Czasopism i Varsavianów otrzymały nazwę Czytelni im. Władysława Bartoszewskiego”.

Sesji towarzyszyła wystawa darów Władysława Bartoszewskiego „Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy z przywiązaniem do mego rodzinnego miasta” czynna do 9 listopada 2018 r.